Een ander ras?

   Kantonisten   

In het oosten van Europa was het ook niet zo prettig voor de Joden. In Rusland mochten ze slechts in een toegestaan gebied (het ‘Vestigingsgebied’) wonen. En moesten een flinke belasting betalen.

Een gruwelijk verhaal is dat van de ‘kantonisten’. Dat waren jonge mannen die vanaf 18 jaar in het leger moesten dienen. De Russische tsaar (keizer) Nicolaas I verplichtte de Joden om hun kinderen al vanaf 12 jaar naar een speciale opleiding (een soort kamp of staatsschool) te laten gaan. Daar werden ze voorbereid op hun latere werk in het leger. Helaas werden heel vaak kinderen opgepakt die veel jonger waren. Ze werden met geweld bij hun ouders weggehaald. Die kidnappers werden daarvoor zelfs betaald! Als dus een kind ’s ochtends naar school ging wisten de ouders niet of ze hun jongen ooit nog zouden terugzien...

► Oosters-orthodoxe kerk in Sint-Petersburg (Rusland)

Er zijn gevallen bekend waarbij kinderen van 7 jaar al werden ontvoerd. De kinderen huisden veel in koude en slecht geventileerde ruimtes. Ze hadden dus een ellendig leven. Ze werden mishandeld, vaak werden ze ziek en stierven zelfs onderweg. Soms moesten ze maandenlang van de ene naar de andere stad marcheren. Ook daarbij kwamen veel Joodse kinderen om. Bij hun opleiding kwamen ze in aanraking met het christelijk geloof. Ze werden onder zware druk gezet om zich maar te laten dopen. En hun Jood-zijn op te geven. Men probeerde door marteling de kinderen te dwingen de christelijke (dus de Oosters-orthodoxe) godsdienst aan te nemen. Het duurde tot na de dood van Nicolaas I in 1855 dat de situatie voor deze Joodse kinderen verbeterde.

   Nieuwe sprookjes   

Intussen was het wantrouwen tegen de Joden nog steeds groot. Ook de bloedsprookjes uit de Middeleeuwen werden weer rondverteld; vooral onder de eenvoudige bevolking werden die leugens voor waarheid aangenomen. Een voorbeeld.
Op een dag in 1840 verdween plotseling een Italiaanse pater in Damascus. Kort daarvoor had hij nog de Joodse wijk bezocht. Dus meteen staken de geruchten de kop op: de Joden hebben hem vermoord. Meerdere Joden werden gearresteerd; een aantal van hen stierf door mishandeling.
Ook werden nog steeds Joden gedwongen tot het ondergaan van de christelijke Doop. In Italië gebeurde iets merkwaardigs in 1858. Een Joodse baby werd zwaar ziek en stiekem door zijn (Roomse) kindermeisje gedoopt. Dat wist ze zeven jaar lang geheim te houden. Daarna werd het kind ontvoerd, om het een christelijke opvoeding te geven. Er werd hard tegen geprotesteerd, zelfs vanuit het buitenland. Maar niets hielp, de ouders kregen het kind niet terug – ook de paus gaf geen gehoor.

   Een minderwaardig ras   

Waren er zoveel Joden in Europa? Niet echt, maar in de beroepen die ze hadden, meestal in de handel en het zakenleven, waren ze heel succesvol. En de bevolking gunde hun dat niet. Daarom moesten ze weinig van de Joden hebben. Ging er ets mis, bijvoorbeeld in de economie, dan werden de Joden al gauw als de schuldigen aangewezen.

Later in de 19e eeuw gebeurde er iets griezeligs. Geleerden verzonnen de zogeheten ‘rassenleer’. Ze beweerden dat er in Europa alleen maar plaats was voor één ras, het Germaanse (of Arische) ras. Dat waren mensen met, in het algemeen, als kenmerken: blond haar en blauwe ogen. Joden zijn duidelijk van een ander type. Of beter gezegd: van het verkeerde soort. Een minderwaardig ras! Dus: pas op voor vermenging. Europa moet raszuiver gehouden worden. In hun ogen stond het Duitse ras bovenaan. Wat we hier al horen? Een verhaal dat enkele tientallen jaren later steeds opnieuw zou verteld worden. Door Adolf Hitler en zijn handlangers…