Talmoed - Commentaar op de Wet
Joodse geleerden hadden rond het jaar 200 een geschrift ontworpen, dat je kunt beschouwen als een soort ‘aanvulling’ van de Wet (Thora) die God aan Mozes had gegeven. Die verzameling noemt men de Misjna. Maar de rabbijnen vonden dat ook weer niet genoeg. Zo ontstond er weer een verklaring bovenop een verklaring. Die noemde men: de Gemara. Dat heeft uiteindelijk geleid tot het samenstellen van een geweldig boekwerk: de Talmoed. Dit woord betekent zoiets als: ‘onderwijzing’.
Een encyclopedie...
Dat werk, een soort encyclopedie, is op twee plaatsen ontstaan. Om te beginnen in Jeruzalem. Dat was in de vierde eeuw. Die Talmoed bevat veel gegevens over de landbouw en voorschriften voor de dienst in de tempel. Tweehonderd jaar later vinden we ook in Babylonië een Talmoed. Immers, daar waren veel Joden achtergebleven na het einde van de ballingschap. En ook na het jaar 70, toen Jeruzalem werd ingenomen, zijn er velen naar Babylonië getrokken. Wanneer we over de Talmoed spreken, bedoelen we meestal die uit Babylonië. Alles bij elkaar vormen de geschriften van de Talmoed een flinke verzameling van wel 12 delen. De taal van de Talmoed is niet het Bijbelse Hebreeuws, maar het Aramees – eigenlijk een soort dialect ervan.
Kanttekeningen
Wat staat er nu allemaal in? Het is van alles wat: discussies over de Wet van Mozes, geschiedenis, gedichten, wetenswaardigheden over dieren en planten, verhalen en (soms wonderlijke) legenden. Verder Joodse gebruiken, allerlei zaken over het dagelijkse leven. En over al deze dingen wordt opnieuw gediscussieerd!
Orthodoxe Joden besteden vaak heel veel tijd aan het bestuderen van de Talmoed. Het lijkt wel alsof ze die geschriften belangrijker vinden dan de Bijbel zelf! Salomon Duytsch, een rabbijn die later tot het christendom is overgegaan, zegt er zelf van: Het Oude Testament (de Tenach) kende ik niet. Maar ik studeerde bijna de hele dag in de Talmoed. En meende dat ik daarmee de hemel kon verdienen.
► Voorbeeld van een gedrukte Talmoed
De Talmoed is wel een beetje te vergelijken met onze Bijbel-met-kanttekeningen. Want midden op de bladzijde staat de tekst, met daar omheen allerlei toelichtingen van rabbijnen. De belangrijkste daarvan is rabbi Rashi, een geleerde Jood uit de elfde eeuw.
De Talmoed bevat ook verwijzingen naar Yeshua (Jezus), die een soort tovenaar zou zijn geweest en door de Joden ter dood is gebracht. Vandaar de naam: Ha-Taluy (‘de gehangene’).
Handboek
Na de verstrooiing (‘diaspora’) van de Joden over de hele wereld kwamen ze telkens in aanraking met de cultuur van het land waar ze woonden. Of werden ze achtergesteld en vervolgd. En kwamen ze in getto’s terecht. Maar ze wilden toch niet hun Joodse identiteit opgeven. Ze hebben daarbij gemak gehad van de Talmoed, dat in wezen een soort 'handboek' is geworden voor het Jodendom. Want daarin vonden ze heel veel antwoorden op vragen die ze konden stellen over het dagelijkse en het godsdienstige leven.